Merhaba, ben Tomris Canbay. Bugün sizlere Erkek Sağlığı İçin Temel Prensipler hakkında bilgi vereceğim. Erkek sağlığı, hayatın her aşamasında kritik bir öneme sahiptir. Bu yazıda, erkek sağlığıyla ilgili önemli konuları ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.
Erkek Sağlığı Denince Ne Anlamalıyız?
Erkeklerde görülebilecek olası prostat hastalıkları, geç başlayan hipogonadizm (andropoz), sertleşme bozuklukları gibi sağlık sorunları, erkek sağlığı kapsamında erken tespit edilerek yaşam kalitesini artıran önemli bir rol oynar.
Özellikle belirli bir yaş sonrası, gözlük ihtiyacı, saç renginin değişimi, şeker hastalığı, hipertansiyon gibi durumlar geliştiği gibi, prostat, idrar kesesi, penis, testis gibi organlarda da yaşa bağlı olarak olumsuz değişimler gözlemlenebilir.
Bu değişimlerin çoğu, testosteron gibi erkek karakteristiklerinin devamını sağlayan hormon düzeylerindeki azalmaya bağlı olarak ortaya çıkar.
Bu hormonal değişimlerin sonucunda sertleşme bozuklukları, testislerde küçülme, mesane-prostat kompleksinde alt idrar yolları sorunları, depresyon, obezite, kemik mineral yoğunluğu bozuklukları gibi ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir.
Erkek Sağlığı Hangi Durumları Kapsamaktadır?
Erkek sağlığı temel olarak şu başlıkları kapsar:
- Erkek kısırlığı
- Cinsel işlev bozuklukları (sertleşme bozukluğu, erken boşalma, geç boşalma)
- Geç başlayan hipogonadizm (Andropoz) teşhisi ve tedavisi
- Prostat hastalıklarının teşhisi ve tedavisi
Erkek Kısırlığı
Bir yıl süreyle düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmamasına kısırlık denir.
Kısırlığın %30-40’u kadına, benzer bir oranı ise erkeğe bağlıdır. Geri kalan kısırlık vakaları ise her iki cinsiyete de bağlı olabilir. Erkek kısırlığının en yaygın düzeltilebilir nedeni varikoseldir ve bu durum genellikle mikrocerrahi varikoselektomi ile tedavi edilir.
Erkeğe bağlı kısırlık nedenleri arasında genetik bozukluklar, geçirilmiş cerrahiler, hormonal dengesizlikler, mesleki etkenler gibi faktörler bulunur. Doğal yoldan gebelik elde edilemediğinde intrauterin inseminasyon (IUI) veya tüp bebek (IVF, ICSI gibi yöntemler) gibi yardımcı üreme teknikleri uygulanabilir.
Cinsel Fonksiyon Bozuklukları
Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon, iktidarsızlık, impotans), prematür ejakülasyon (erken boşalma), geç boşalma (postmature ejakülasyon) gibi cinsel işlev bozuklukları yaşam boyu %30-40 arasında oldukça yaygın görülen durumlardır.
Sertleşme bozukluğu genellikle yaşla birlikte artış gösterir ve şeker hastalığı, damar hastalıkları, hipertansiyon, geçirilmiş cerrahiler, hormonal bozukluklar gibi birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Teşhis için detaylı bir tıbbi öykü, fizik muayene, laboratuvar testleri ve penil doppler gibi tetkikler gereklidir. Tedavi genellikle ilk aşamada ağızdan alınan ilaçlarla başlar. Bu tedaviye yanıt alınamazsa penis içine uygulanan ilaç tedavisi (enjeksiyon tedavisi) veya penis protezi (mutluluk çubuğu) gibi cerrahi seçenekler düşünülebilir. Penil protez uygulamalarının başarı oranı %98’dir.
Erken boşalma ise primer (yaşam boyu) veya sekonder (sonradan edinilmiş) olabilir. Penis vajinaya girdikten sonra erekte olmadan önce 3 dakikadan az sürede boşalma olması durumunda erken boşalma tanısı konulabilir. Doğuştan olan durumlarda genellikle patolojik bir bulgu bulunmazken, sonradan edinilmiş durumlarda hormonal bozukluklar, geçirilmiş cerrahiler veya kullanılan ilaçlar etkili olabilir.
Erken boşalmanın tedavisinde antidepresan ilaçlar sıklıkla kullanılır ve yan etkisi olarak geç boşalma görülebilir, bu durum tedavide avantaj sağlayabilir. Dapoksetin adlı ilaç özellikle erken boşalma tedavisinde etkilidir. Ayrıca lokal anestezili kremler de bu amaçla kullanılabilir. Tüm bu tedavilere rağmen yanıt alınamazsa psikiyatrik destek almak önemlidir.
Geç Başlayan Hipogonadizm (Andropoz) Nedir?
Hipogonadizm, testislerin yeterince çalışmaması durumunu ifade eder. Fizyolojik olarak, hipofiz bezinden salgılanan folikül uyarıcı hormon (FSH) ve lüteinize edici hormon (LH), kan dolaşımı yoluyla testislere ulaşarak etki gösterir.
FSH, sperm üreten Sertoli hücrelerini uyarırken, LH ise testosteron üreten Leydig hücrelerini uyararak testosteron hormonu üretimini sağlar.
Normalde, testosteron veya sperm üretimi düştüğünde hipofiz bezinden FSH ve LH hormonları salgılanır ve bu sayede testosteron ve sperm üretimi artar.
Ancak bu döngüde herhangi bir aksaklık yaşandığında, yeterli miktarda testosteron ve sperm üretilemez ve bu duruma hipogonadizm denir.
Bu sorun, doğuştan olabileceği gibi sonradan da gelişebilir. Doğuştan olan durumlara primer, sonradan gelişenlere ise sekonder hipogonadizm denir.
Özellikle 40 yaşından sonra testosteron seviyeleri doğal olarak azalmaya başlar, ancak bazı erkeklerde bu durum ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Cinsel istekte azalma, kilo artışı, testislerde küçülme, depresyon, sinirlilik ve sertleşme sorunları gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Bu durum, yaygın olarak “geç başlayan hipogonadizm” veya “andropoz” olarak adlandırılır. Bu belirtilerden herhangi biri fark edildiğinde, mutlaka konuya hakim bir üroloji uzmanına başvurulmalı ve gerekli testler yapılarak tedavi süreci başlatılmalıdır.
Prostat Hastalıkları Teşhis Ve Tedavisi
Prostatın temel olarak prostatitler, benign prostat hiperplazisi (BPH) ve prostat kanseri olmak üzere üç tür hastalığı vardır.
Prostatitler; akut durumda prostatta iltihaplanma olduğunu gösterir, ateş, üşüme, titreme, idrar yaparken zorlanma ve yanma gibi ciddi şikayetlere yol açabilir. İdrar veya prostat sıvısı testlerinde belirgin iltihap bulguları görülür ve tedavi edildiğinde genellikle iyileşme sağlanır.
Kronik prostatit ise aralıklı ateş, idrar yaparken zorlanma, titreme gibi genel enfeksiyon belirtileri gösterebilir. İdrar testlerinde iltihap bulguları saptanabilir ve tedaviyle semptomlar azalır ancak zaman zaman nüks edebilir.
Kronik noninflamatuar prostatit; kasık ağrısı, pelvik bölgede rahatsızlık hissi, idrar yaparken yanma gibi şikayetlere neden olabilir ve bu durum hastayı rahatsız eder. Yapılan tetkikler genellikle normal sonuç verir. Tedaviye yanıt vermeden geçer, bu nedenle hastalar çeşitli doktorlara başvurabilirler.
Kronik inflamatuar prostatit; hastada belirgin şikayet olmayabilir ancak testlerde iltihap bulguları gözlenebilir. Tedavi genellikle diğer türlerde olduğu gibi uygulanır.
Benign prostat hiperplazisi (BPH); prostatın normal ağırlığı yaklaşık olarak 20 gramdır. Yaşa bağlı olarak prostatın iyi huylu büyümesine BPH denir.
Prostat büyüdükçe idrar yolunu tıkayabilir, bu da hastanın idrar yapma güçlüğü çekmesine neden olabilir. Bu durum idrar kesesi sorunlarına yol açabilir ve ilerleyen vakalarda böbrek yetmezliğine bile sebep olabilir.
Teşhis, idrar akış hızı ölçümü, prostat spesifik antijen (PSA) testi, idrar tahlili ve böbrek fonksiyon testleri gibi yöntemlerle konulur. Ayrıca Uluslararası Prostat Semptom Skoru (IPSS) değerlendirilir ve parmakla rektal muayene önemlidir. BPH’nin şiddetine göre ilaç tedavisi veya gerektiğinde cerrahi müdahale uygulanabilir.
Erkek Sağlığı İçin Beslenmede Neye Dikkat Edilmelidir?
Tansiyonu ve kolesterolü kontrol altına almanın ilk adımı, daha sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni oluşturmaktır. Bu amaçla, doymuş yağlardan ve fazla tuzdan kaçınılmalı, beslenme öğeleri açısından zengin meyve, sebze ve lifli gıdalara ağırlık verilmelidir. Sağlıklı bir rejimde yer alan proteinlerin, özellikle balık, kümes hayvanları ve az yağlı dana etinden alınması tavsiye edilmektedir.
Fazla Kilo: Yüksek tansiyonun başlıca nedenlerinden biri fazla kilolardır. Ayrıca, fazla kilo koroner kalp hastalığı, kalp yetersizliği ve inme riskini artırabilir.
Alkol ve Sigara: Sigara kullanımı günümüzde önlenebilir ölüm nedenleri arasında ilk sırayı almaktadır. Sigara, kanser, kalp-damar hastalıkları ve dolayısıyla kalp krizi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersizin, kalp krizi ve inme riski gibi ciddi kronik hastalıklardan korunmada önemli bir rolü vardır. Ayrıca, kemik sağlığı, şeker hastalığı, kalın bağırsak ve meme kanseri, depresyon gibi pek çok kronik hastalığa karşı koruyucu etkileri olduğu bilinmektedir. Egzersiz, vücudumuzun hemen her hücresine olumlu katkılarda bulunur.
Bu yazıda “Erkek Sağlığı İçin Temel Bilgiler” konusunu detaylı bir şekilde ele aldım. Okuduğunuz için teşekkür ederim.
İlginizi Çekebilir;
